Rak prostaty jest drugim najczęściej występującym nowotworem u mężczyzn w Polsce, natomiast w krajach o wysokim stopniu rozwoju społecznego zajmuje pierwsze miejsce, przed rakiem żołądka i rakiem płuc. Niestety choroba przebiega znacznie podstępniej niż inne nowotwory. Może rozwijać się skrycie przez 10-15 lat, by później dać o sobie znać w postaci ciężkich przerzutów niemożliwych do wyleczenia. Podczas gdy ryzyko wystąpienia innych nowotworów można ograniczyć poprzez zdrową dietę, ruch i unikanie używek, o tyle rak prostaty nie potrzebuje specjalnych czynników – rozwija się wraz z wiekiem i zmianami hormonalnymi. Szacuje się, że nawet 80% osiemdziesięciolatków cierpi na utajonego raka prostaty i umiera z przyczyn naturalnych, zupełnie nie zdając sobie sprawy z nowotworu. Z kolei młodsi pacjenci często trafiają do lekarza dopiero wtedy, gdy komórki nowotworowe naciekają na inne narządy, najczęściej kości. Podobnie jak przy innych nowotworach, rokowanie zależy od tego, jak wcześnie zostanie wykryty rak prostaty. Ile lat życia pozostanie choremu po usłyszeniu dramatycznej diagnozy?
Czy rak prostaty jest uleczalny?
Wcześnie wykryty rak prostaty daje 90% szans na całkowite wyleczenie, jednak to tylko teoria – w praktyce rozpoznanie niewielkich zmian nowotworowych graniczy z cudem. Choć same metody diagnostyczne są skuteczne, problem wynika z bezobjawowej postaci raka prostaty oraz niechęci mężczyzn do regularnych badań. Ten niezwykle groźny męski nowotwór rośnie „w ciszy” nawet przez kilkanaście lat – przez ten czas chory może nie odczuwać najmniejszych dolegliwości ze strony układu moczowo-płciowego. Brak objawów bynajmniej nie skłania do wizyty u lekarza, dlatego mężczyźni unikający badań zalecanych po 50. roku życia sami odbierają sobie szansę na wyleczenie wyjątkowo podstępnego nowotworu, jakim jest rak prostaty. Ile lat życia pozostało choremu, który nic nie wie o swojej chorobie? Kilka-kilkanaście lat, a może więcej – wszystko zależy od dynamiki zmian nowotworowych i złośliwości raka.
Jak przebiega leczenie wczesnego raka prostaty?
Współczesna medycyna zna różne metody leczenia raka prostaty – dobranie odpowiedniej zależy nie tylko od stopnia zaawansowania nowotworu, ale i woli pacjenta. Zdarza się, że mężczyzna rezygnuje z terapii z powodu trudnych do zaakceptowania skutków ubocznych (trwała impotencja, kastracja, nietrzymanie moczu). Niemniej warto pamiętać, że wczesna postać nowotworu umożliwia całkowite wyleczenie raka prostaty za pomocą resekcji chirurgicznej lub radioterapii.
Operacja chirurgiczna (tzw. prostatektomia) polega na wycięciu tkanki nowotworowej poprzez usunięcie stercza wraz z pobliskimi strukturami anatomicznymi. Leczenie operacyjne prostaty jest zasadne jedynie wówczas, gdy nowotwór ogranicza się do gruczołu krokowego, nie nacieka na inne narządy i nie daje przerzutów. Pacjenci mogą wybrać również techniki radioterapeutyczne: klasyczną z zastosowaniem aparatu do napromieniowania oraz brachyterapię, która polega na wstrzykiwaniu izotopów promieniotwórczych bezpośrednio w gruczoł krokowy.
Zaawansowany rak prostaty – ile lat życia zapewnia terapia?
Gdy objawy raka prostaty są już widoczne, z reguły jest już za późno na zastosowanie terapii radykalnej. Wskazaniem do wybrania innych metod leczenia jest bardzo wysokie stężenie antygenu swoistego prostaty PSA, co świadczy o znacznej rozległości zmian nowotworowych. Pacjent nie kwalifikuje się do zabiegu także wówczas, gdy nowotwór nacieka na inne narządy i daje przerzuty, np. do kości. Zastosowanie alternatywnych metod leczenia jest zasadne także w razie nawrotu choroby pomimo wykonania resekcji chirurgicznej lub przebycia radioterapii. W tej sytuacji pacjentowi można zaproponować:
- terapię lekami hormonalnymi, które hamują wydzielanie testosteronu
- chemioterapię, gdy leczenie hormonalne przestaje skutkować
- krioterapię, czyli wymrażanie tkanki nowotworowej za pomocą ciekłego azotu
- terapię ultradźwiękami, tj. niszczenie komórek nowotworowych za pomocą dźwięków o wysokiej częstotliwości
- terapię kombinowaną z zastosowaniem różnych metod
- leczenie paliatywne z zastosowaniem technik radioterapii
Ostatnią, choć obecnie rzadko stosowaną metodą leczenia raka prostaty, jest kastracja chirurgiczna. Zabieg wycięcia jąder powoduje zahamowanie wydzielenia testosteronu, co prowadzi do spadku stężenia PSA i spowolnienia rozwoju choroby. Sprzeciw pacjentów wobec tak radykalnej metody wymusił zastąpienie kastracji chirurgicznej farmakologiczną z zastosowaniem leków hamujących wydzielanie testosteronu.
Wszystkie wyżej wymienione metody nie wyleczą nowotworu całkowicie, jednak mają istotny wpływ na rokowanie pacjentów z rakiem prostaty. Wydłużają czas życia (nawet o kilkanaście lat i więcej) i korzystnie wpływają na codzienne funkcjonowanie chorego poprzez uśmierzenie bólu i łagodzenie dolegliwości związanych z oddawaniem moczu.
Kiedy leczenie raka prostaty nie jest konieczne?
Wszystko zależy od tego, w jakim wieku zostanie rozpoznany rak prostaty. Ile lat życia pozostanie pacjentowi, który przekroczył osiemdziesiątkę? W podeszłym wieku prawdopodobieństwo śmierci z powodu raka jest niewielkie – najczęściej pacjent umiera z przyczyn naturalnych lub z innych powodów (np. chorób układu krążenia). W tej sytuacji operacja i inne metody leczenia mogłyby jedynie pogorszyć jakość życia chorego, a nawet skrócić je z powodu powikłań. Wówczas zamiast leczenia przeprowadza się jedynie obserwację rozwoju raka prostaty poprzez regularne wizyty kontrolne i okresowe badania.
Również młodsi pacjenci mogą nie kwalifikować się do leczenia radykalnego z powodu innych ciężkich schorzeń, które wykluczają przeprowadzenie operacji lub naświetlania. Zdarza się również, że z leczenia rezygnują mężczyźni ze słabo rozwiniętymi objawami i we wczesnym stadium raka, którzy nie mogą zaakceptować skutków ubocznych terapii.
Be First to Comment